در اواخر جنگ جهانی دوم٬ ژاپن که وضعیت جبهه نبرد با متفقین را از دست رفته می‌دید٬ رو به یک تاکتیک نظامی ویژه آورد؛ آنها واحدی در نیروی هوایی خودشان تشکیل دادند متشکل از خلبانانی فداکار که حاضر بودند برای ضربه زدن به دشمن٬ جان خودشان را فدای امپراطوری ژاپن کنند. این واحد «کامی‌کازه» نام گرفت که معنی‌اش می‌شود «طوفان الهی». هدف این بود که آنها هواپیمایی‌های تک‌سرنشین که پر از بمب و مواد منفجره بود را به نیروهای دشمن به خصوص عرصه کشتی‌های‌شان بکوبند!
خلبان‌ها می‌دانستند که این حمله بازگشتی ندارد و عملا این آخرین پرواز زندگی‌شان است. این عملیات انتحاری ویژه‌ای بود که در تاریخ مثال نداشت. بیش از ۳۰۰۰ خلبان ژاپنی در آن شرکت کردند و جان خودشان را فدا کردند. شاید اگر آنها می دانستند روزی قرار است کار آنها به نحو دیگری و البته توسط ربات‌ها و هوش مصنوعی انجام شود٬ از تصمیم خود صرف‌نظر می‌کردند.
در حال حاضر اینترنت پر شده از عبارت‌های مثل «پهپادهای قاتل» یا «شکارچی-قاتل». جنگ اوکراین و روسیه در چندسال گذشته باعث شده تا این فناوری که تا قبل از این بیشتر یک ایده لوکس بنظر می‌رسید حالا تبدیل به یکی از بازیگران اصلی نبرد باشد.
اگر تا ۴۰ سال پیش این سربازهای نیروی زمینی بودند که خط مقدم جنگ را تشکیل می‌دادند و بیشترین تلفات را برای کشورشان می‌دادند٬ حالا به نظر می‌رسد وظیفه اصلی در خط نبرد را پهپادهای بدون سرنشین و خودران گرفته‌اند.
آنها شبیه به موشک‌های کوچکی می‌مانند که پرتاب شده اما هنوز نمی‌داند قرار است در کجا فرود بیاید. ابتدا عملیات شناسایی را انجام می‌دهند و تصاویر را به مرکز مخابره می‌کنند؛ دیدی به نیروهای خودی می‌دهند که هرگز از طریق دیدزنی زمینی قابل دسترسی نیست و سپس ادوات نظامی دشمن را که در نقطه کور پنهان شده‌اند می‌یابند و به سوی آنها حرکت می‌کنند. بخاطر همین هم برخی به آنها کامی‌کازه می‌گویند.
اوکراین البته نوع سبک‌تری از این فناوری را استفاده می‌کند که بسیار ارزان‌تر است و به «سلاح‌های هوشمند یکبار مصرف» معروف شده‌اند.
پهپادهای اوکراینی که به معنای واقعی کوچک و شبیه به کوادکپترهای اسباب‌بازی فروشی‌هاست٬ مواد منفجره کمی را حمل می‌کنند. بسیار سبک هستند و به محض دیدن نیروهای دشمن٬ خود را به سرعت به آن فرد می‌کوبند. درواقع آنها با هوش مصنوعی خود و از روی ظاهر نیروهای دشمن٬ آنها را شناسایی می‌کنند. نوع پیشرفته آنها حتی مجهز به تکنولوژی شناسایی چهره است و به قول آن مثل قدیمی فقط کافی‌ست «عکس بدخواه‌تان را به آن تحویل دهید.»
روسیه هم البته از پهپادهای یکبار مصرف استفاده می‌کند. غرب حتی می‌گوید آنها این تکنولوژی را از ایرانی‌ها گرفته‌اند. یکی از دلایل محبوبیت پهپادهای ایرانی همین به صرفه‌بودن قیمت‌شان برای عملیات‌های بدون بازگشت است.
دولت‌ها البته پیشرفت سریع این فناوری را با دیده تردید نگاه می‌کنند. شاید چون مثل شمشیر دولبه می‌ماند و نیروهای شبه‌نظامی ضددولتی هم می‌توانند آنرا به کار گیرند. اخیرا گزارش شده شورشیان در میانمار با استفاده از چاپگر سه‌بعدی٬ این پهپادهای ریز را پرینت می‌گیرند و سپس آنرا به مواد منفجره مجهز می‌کنند و به جنگ نیروهای نظامی میانمار می‌فرستند. ظاهرا به پیروزی‌هایی هم رسیده‌اند.
بنظر می‌رسد در سال‌های آینده باید بیشتر شاهد حضور پهپادهای هوشمند باشیم. تمامی کشورهای پیشرفته در حال رفتن به سوی سلاح‌های هوشمند هستند. سلاح‌هایی که هدف‌گیری اوپراتور را تصحیح می‌کنند و بدون ترس‌های بشری آماده نبرد می‌شوند. آنها به طور کلی اخلاقیات جنگ را تغییر خواهند داد و هیچ چیز جز نابودی طرف مقابل آرام‌شان نمی‌کند.
*مصرعی از اسدی توسی در گرشاسپ‌نامه
این مطلب به قلم رسول مجیدی در مجله واو منتشر شده است
اولین نفری باشید که نظر می دهد.