این روزها جنگ سختی بین ارتش عراق و نیروهای داعش در اطراف شهر موصل برقرار است. پس از چندسالی که این شهر مهم عراق در اشغال نیروهای تکفیریست، حالا امیدهایی برای بازپسگیری آن توسط ارتش عراق و هم پیمانانش به گوش می‌رسد.
موصل شهری در شمال عراق است که مرکز استان نینواست و روزگاری پرجمعیت‌ترین شهر عراق پس از بغداد به حساب می‌آمد. در هفته گذشته قسمت‌هایی از جنوب این شهر توسط ارتش عراق آزاد شد. و یکی از جالب‌ترین تصویرهایی که در خبرگزاری‌های معتبر دنیا در این مورد منتشر شد، عکسی از فوتبال بازی کردن بچه های خردسال بود. این عکس از آن جهت جالب بود که داعش در تمام سال‌هایی که این شهر را در اختیار داشته، بازی فوتبال و حتی تماشای آنرا ممنوع اعلام کرده بود.
شلاق و اعدام پیامد تماشای فوتبال!
اوایل سال ۲۰۱۵ خبر تکان‌دهنده‌ای از موصل که این روزها درگیر جنگ سختی است منتشر شد؛ یک گروه سیزده نفره از بچه‌های شهر موصل جلوی جمعیت انبوهی که شامل والدین و دوستانشان بود، اعدام شدند.
دلیل؟ تماشای بازی‌های جام ملت‌های آسیا میان دو تیم عراق و اردن!
البته موضوع فقط به همین ماجرا ختم نشد. بر اساس گزارش‌های منتشر شده در روزنامه‌های انگلیسی مثل گاردین؛ در تمام سرزمین‌های تحت اشغال داعش در عراق و سوریه، بازی فوتبال و تماشای آن ممنوع است. چندی پیش یک شهروند عراقی ساکن محله باسورا که نخواست نامش فاش شود، این موضوع را تایید کرد: «چیزهای زیادی هست که در خاک داعش غیرممکن و ممنوع است و فوتبال تنها یکی از آن‌هاست.»
همین موضوع را از زبان مردم بغداد هم می‌شنوید، یک شهروند دیگر که ساکن بغداد است هم آن را تایید کرده: «آن‌ها از چیزی که باعث پیشرفت شود، خوششان نمی‌آید، بنابراین فوتبال هم ممنوع کرده‌اند.»
چیزی که واضح است این است که ورزش خلاف اصول این سازمان تروریستی است. بر اساس اصول این گروه کسی اجازه جایگزینی و حتی رقابت با خادم خدا را ندارد از این رو عکس‌های بزرگ تبلیغاتی و پوسترهای بازیکنان فوتبال خارجی در کافه‌ها و رستوران‌ها پاره می‌شوند.
نابودی فوتبال در عراق؟
مساله فوتبال در عراق امروز جالب توجه است. در چندسال گذشته، در عراق، محله‌هایی از فلوجه گرفته تا بعقوبه بارها توسط داعشی‌ها اشغال شدند و سپس توسط ارتش عراق آزاد شدند. در بین‌النهرین، فوتبال عملا به خاطر سرکوب‌های خشونت‌آمیز و حملات هوایی نابوده شده است. اما با این همه فوتبال عراق در این سال‌ها پیشرفت خوبی داشته! تیم ملی عراق در تابستان موفق شد در مرحله مقدماتی جام جهانی ژاپن را در یوکوهاما شکست دهد! تیم نوجوانان این کشور هم با پیروزی مقابل تیم ملی نوجوانان ایران، قهرمان آسیا شد. عراقی‌ها حتی در المپیک ریو هم حاضر بودند. با اینکه تیمی مثل ایران ۴۰ سال است در آتش حسرت رسیدن به فوتبال المپیک می‌سوزد.
علاقه مردم عراق به فوتبال را شاید بتوان از حرف‌های کلود ناکپا، بازیکن فرانسوی که تا پیش از اولین حمله داعش به عراق در لیگ این کشور توپ می‌زد، فهمید: «عراق یک کشور کاملا فوتبالی است. وقتی رئال مادرید و بارسلونا بازی می‌کنند، کل پایتخت ساکت می‌شود.»
فوتبال در سوریه
البته در سوریه شرایط کاملا فرق دارد. وبسایت «رقه در سکوت سلاخی شد» در مورد فوتبال در مناطق اشغال شده سوریه توسط داعش می‌نویسد: «موضوع فوتبال هیچ جایی توسط داعش نوشته نشده است. هیچ قانون نوشته‌ای مبنی بر این که فوتبال ممنوع است پیدا نمی‌کنید اما دهان به دهان چرخیده که فوتبال بازی کردن و حتی تماشای آن در خیابان، مسجد و کافی‌نت‌ها ممنوع است. بنابراین ممنوعیت آن تقریبا گیج کننده است. به عنوان مثال، در شهر منبج بچه‌های بالای ۱۲ سال اجازه فوتبال بازی کردن ندارند اما در دیرالزور چنین قانونی نیست. کلا همه چیز به این بستگی دارد که کجای سوریه زندگی می‌کنید.»
این وبسایت درباره چرایی ممنوعیت فوتبال در سرزمین‌های تحت حاکمیت داعش می‌نویسد: «آن‌ها می‌گویند که فوتبال باعث می‌شود بزرگسالان را از وظایف دینی و نمازهایشان غافل شوند. اما کسانی را می‌شناسم که در رقه یواشکی و به دور از چشمان داعش گهگداری پا به توپ می‌شوند.»
یکی از نویسندگان این وبسایت درباره شرایط فوتبال دیدن در رقه می‌گوید «شما نمی‌توانید آزادانه فوتبال تماشا کنید. گاهی اوقات به ما این اجازه را می‌دهند، گاهی هم به کافه‌ها می‌ریزند و کسانی را که اجازه تماشای بازی نگرفتند را کتک می‌زنند. واقعا فاجعه است.»
او دیدار الکلاسیکو را به خاطر می‌آورد، بیست و یکم نوامبر ۲۰۱۵، دیدار بارسلونا برابر رئال مادرید، درست هشت روز پس از حملات تروریستی پاریس. در کمال تعجب، مسئولان داعش اجازه پخش این مسابقه را دادند اما قبل از آغاز بازی یک دقیقه سکوت در برنابئو برقرار شد: «داعشی‌ها پس از دیدن این صحنه بسیار عصبانی شدند و با خشونت شروع به خارج کردن مردم از کافه‌ها کردند و هر محلی که احتمال می‌رفت بازی را پخش کند را بستند.» او توضیح می‌دهد که در آغاز اشغال رقه، مردمان شهر با هر سن و سالی اجازه فوتبال بازی کردن داشتند مگر آن که پاهایشان را نمی‌پوشاندند و در ادامه می‌گوید: «اما یک روز اعلام کردند که این بازی‌ها باعث فاصله افتادن مردم با خدا و انجام وظایفشان می‌شود.»
جالب اینجاست که این ممنوعیت برای مجاهدان دیگر در اروپا و آمریکا اعمال نمی‌شود و در این مورد تیم می‌گوید: «من می‌دانم که مجاهدانی که از غرب آمده‌اند، فوتبال را در خانه‌هایشان و یا مکان‌های خصوصی تماشا می‌کنند و شبکه‌های مختلفی دارند که این بازی‌ها را پخش می‌کند. مسئولان داعش تکلیفشان با خودشان هم مشخص نیست. آن‌ها ما را از بازی کردن و تماشای فوتبال منع می‌کنند اما خودشان با خیال راحت در خانه‌هایشان مسابقات را تماشا می‌کنند و حتی پلی‌استیشن هم بازی می‌کنند».
در فاصله بسیار کوتاه از رقه، مکان‌هایی وجود دارد که در دست ارتش آزاد سوریه است؛ جایی که فوتبال در آن وضعیت کاملا متفاوتی دارد. در آن‌جا، مسابقات منجر به ضرب و شتم نمی‌شود. اوروا کاناواتی، بنیان‌گذار تیم ملی سوریه آزاد، با افتخار از آزادانه بازی کردن فوتبال در مکان‌های تحت سلطه ارتش آزاد سوریه سخن می‌گوید: «ما بدون ترس از اعدام شدن، فوتبال بازی می‌کنیم. با وجود این که در جنگ به سر می‌بریم، مردم در مکان‌هایی که توسط نیروهای انقلابی کنترل می‌شود، آزادانه فوتبال بازی می‌کنند. در شهرهایی همچون حمص، ادلب، درعا و حلب مردم در استادیوم‌های کوچک و بزرگ فوتبال بازی می‌کنند. ما در مناطق خودمان بیش از ۷۵ تیم داریم و حتی لیگ در دسته‌های مختلف با ۴۰ باشگاه در شهر ادلب داریم.»
حالا با افزایش امید برای آزادسازی موصل، امید فوتبال‌دوستان این شهر هم برای تماشای دوباره فوتبال زیاد شده است.
این مطلب در شماره چهارم دوهفته‌نامه «شهرنامه» منتشر شده است.
اولین نفری باشید که نظر می دهد.