سال‌های سال فرمول یک را به عنوان ورزشی «جنتلمنانه» می‌شناختند. ورزشی که رانندگانش مانند شوالیه‌هایی بودند که خوشنامی برای‌شان از هرچیزی مهم‌تر است. در دهه ۵۰ میلادی که فرمول یک شکل گرفت، خوان مانوئل فنگیو که بعدا ۵ بار قهرمان مسابقات شد، کاری کرد که هنوز هم در خاطره‌ها مانده. در اواسط یکی از مسابقات برای ماشینی هم‌تیمی او مشکلی پیش آمد و فنگیو برایش ایستاد و ماشینش را به هم‌تیمی‌اش داد تا او بتواند به پیشتازی‌اش ادامه دهد. یا در دهه ۶۰ معروف بود که جیم کلارک افسانه‌ای، وقتی متوجه می‌شد راننده‌ای استحقاق پیروزی در مسابقه را دارد، از او سبقت نمی‌گیرد. در دهه ۷۰ وقتی نیکی لائودا تصادف می‌کند و ماشینش آتش می‌گیرد، راننده‌های دیگر مسابقه را نیمه‌کاره می‌گذارند و سعی می کنند لائودا را از آتش بیرون بکشند. زمانه اما تغییر کرده است و بالطبع فرمول یک هم همینطور. دیگر خبری از این اتفاقات نیست. شاید دلیلش اتفاقاتی باشد که در دهه ۸۰ بین ایرتون سنا و آلن پراست رخ داد. دو راننده مشهور آن دوره که نبردهای سنگینی باهم داشتند. در مسابقه سوزوکا ۱۹۸۹، زمانی که هنوز قوانین سفت و سختی مثل امروز فرمول یک را احاطه نکرده بود، این دو با همدیگر برخورد کردند. سنا بعد از این برخورد حدود ۳۰ ثانیه متوقف بود و بعد دوباره وارد پیست شد، اما کمی جلوتر از جایی که آن بیرون رفته بود. در پایان مسابقه این سنا بود که زودتر از همه از خط رد شد اما طبق قانون آن موقع که ذکر کرده بود: «تمام طول مسیر باید توسط راننده طی شود»، قهرمانی به پراست رسید. چون سنا چند متری جلوتر وارد پیست شده بود و همه مسیر را رانندگی نکرده بود. همین باعث جنجال‌های بسیار شد. سنا تهدید به کناره‌گیری همیشگی کرد و تشکیلات فرمول یک به فکر چاره افتاد. رانندگان به طعنه از فرمول یک درخواست داشتند که وقتی از پیست بیرون می‌روند، مارشال‌ها به آنها کمک کنند تا دنده عقب بگیرند و درست از همانجایی وارد جریان مسابقه شوند که از آن خارج شده بودند. چند سال بعد که دور دور میشاییل شوماخر آلمانی بود بازهم قوانین بیشتری نوشته شد. شوماخر عادت داشت آنقدر ماشینش را در پیست چپ و راست کند که کسی از او سبقت نگیرد. اوج این کار در سال ۱۹۹۸ بود که او اجازه نمی‌داد دیمون هیل از او سبقت بگیرد. نتیجه این کار شد که قانونی نانوشته اما اخلاقی و جنتلمنانه، تبدیل به نص صریخ کتابچه قوانین مسابقات شود: «هر راننده حق دارد بعد از هر پیچ فقط یکبار مسیرش را تغییر دهد.»
اتفاقی که در مسابقه یکشنبه‌شب کانادا رخ داد شاید نتیجه چنین قوانین سخت‌گیرانه‌ای باشد که مسوولین مسابقه مجبور به نگارش آن شده‌اند. قانون ۲۸ مسابقات امسال به صراحت گفته «راننده وقتی از پیست خارج می‌شود باید به صورت ایمن به پیست برگردد». مساله‌ای که البته تفسیرپذیر است. بازگشت ایمن یعنی چه؟ اگر همیلتون فاصله بیشتری با او داشت و فتل با همین وضعیت به سرعت به پیست بر می‌گشت، بازهم استوارت‌ها اعتقاد داشتند که این بازگشت غیرایمن بوده؟ آیا فتل می‌توانست در آن پیچ تنگ و خمیده کار دیگری بکند جز بازگشت به پیست؟ این‌ها سوالاتی است که مسوولان فرمول یک در پایان فصل باید بیشتر به آن فکر کنند.
منتشر شده در شماره سه‌شنبه ۲۱ خردادماه روزنامه ایران‌ورزشی
اولین نفری باشید که نظر می دهد.