هشتمین دوره جام‌جهانی فوتبال زنان بالاخره از دیروز در فرانسه آغاز شد. جامی که اینبار به نظر می‌رسد بیشتر از گذشته مورد توجه است و غیرقابل پیش‌بینی. حالا فوتبال زنان نه تنها در حاشیه که در متن هم آنقدر قوی شده که رسانه‌های مهم دنیا به فکر بازتاب دادن آن هستند. جام‌جهانی زنان البته هرگز کیفیتی به اندازه جام‌جهانی مردان نخواهد داشت -دست‌کم به این زودی‌ها- اما می‌تواند نقطه عطفی در جنبش برابرخواهی زنان باشد.
زمانه تغییر کرده است
جام‌جهانی ۲۰۱۹ زنان اولین جامی است که تعداد بسیاری از بازیکنانش در قرن ۲۱ به دنیا آمده‌اند. از بعد از سال ۲۰۰۰. در هزاره سوم. آنها نسبت به زنان نسل قبل، جسورتر، قو‌تر، دارای فیزیک بهتر و با اعتمادبه نفش بیشتر هستند. این خصوصیات بهتر کمک کرده که زنان فوتبالیست تکنیکی‌تر از قبل بشوند و قدرتمندتر. حالا مربیان آنها می‌توانند با خیال راحت‌تر و با محدودیت‌های کمتری، نکات مدنظر خود را در زمین پیاده کنند و همه این‌ها یعنی جام‌جهانی ۲۰۱۹ تماشایی‌تر خواهد شد.
توجهات بیشتر شده است
۴ سال پیش ۷۵۰ میلیون نفر در سرتاسر دنیا جام‌جهانی ۲۰۱۵ کانادا را تماشا کردند. حالا پیش بینی می‌شود فقط بازی اول جام امسال بین فرانسه و کره‌جنوبی این تعداد بیننده را داشته باشد!
۴ سال پیش ۷۵۰ هزار بلیت مسابقات فروش رفت و حالا گفته می‌شود بلیت‌های فروش رفته امسال و تعداد تماشاچیانش بالغ بر یک میلیون نفر خواهد شد. فوتبال زنان در این روزها بزرگ‌تر شده. سرمایه‌گذاری‌ها افزایش یافته و بالطبع پول بیشتری در آن جریان دارد.
تبعیض جنسیتی وجود دارد اما موضوع پول نیست
در زمانه‌ای زندگی می‌کنیم که حتی عادی‌ترین اتفاق‌ها ممکن است مورد اعتراض فیمینست‌ها قرار بگیرد و خب طبیعی است که جام‌جهانی زنان برای آنها مهم و مورد توجه باشد. کل جوایزی که فیفا برای این مسابقات در نظر گرفته، ۳۰ میلیون دلار است. جوایز مردان در آخرین جام‌جهانی برگزار شده اما ۴۰۰ میلیون دلار بود و همین حالا تبدیل به یکی از مناقشه‌های اصلی شده. جوایز زنان البته نسبه به دوره قبلی افزایش دوبرابری داشته اما فاصله‌اش با بودجه در نظر گرفته شده برای جام‌جهانی روسیه، خیلی از زنان را خوش نیامده. مخصوصا که جدیدا فدراسیون فوتبال آمریکا اعلام کرد میزان پاداش و حقوقی که برای تیم ملی زنان این کشور در نظر گرفته مساوی است با حقوق و مزایای تیم مردان. با این همه ستاره‌هایی هم وجود دارند که این تفاوت پرداخت را منطقی می‌دانند. از جمله تونی دوگان، مهاجم تیم ملی انگلیس که به گاردین گفته است:
«من درباره تیم ملی آمریکا فکر می‌کنم که حق‌شان است. چون آنها به مراتب از تیم ملی مردان‌شان موفق تر بوده‌اند. ولی درباره خودمان چنین فکری نمی‌کنم. چون ما مثل مردان پول نمی‌آوریم. مثل آنها موفق هم نیستیم. آنها از نظر تبلیغاتی پول زیادی را با خود به همراه می‌آورند و موفق‌تر هم هستند. مردم از من می‌پرسند که ما باید اندازه مردان پول بگیریم؟ نه. من فکر نمی‌کنم. آنها در مقیاس بزرگ‌تری از ما بازی می‌کنندو بیشتر هوادار دارند و محبوبیت‌شان هم بیشتر است. بنظرم دخترها باید دریافتی بیشتری داشته باشند اما نه اندازه مردان.»
نکته‌ای که دوگان مطرح می‌کند درست بنظر می‌رسد. اگر فیفا ۴۰۰ میلیون دلار برای جام مردان پاداش در نظر گرفته، مطمئنا چندین برابر آن را از قبل اسپانسرها به جیب زده. اما هنوز مشخص نیست فیفا در قبال ۳۰ میلیون دلاری که برای مسابقات زنان کنار گذاشته، چقدر قرار است درآمدزایی کند.
این معادله ساده اقتصادی البته بدین معنی نیست که تبعیضی وجود ندارد. حتی دوگان هم اعتقاد دارد هنوز راه زیادی تا برابری واقعی مانده: «برابری برای من یعنی زمنی داشته باشیم برای تمرین که کنارش دوش آب گرم داشته باشد.»
چرا برنده توپ طلا در مسابقات نیست؟
آدا هگبرگ نروژي سال گذشته برنده توپ طلای سال شد اما او امسال علی‌رغم حضور نروژ در جام‌جهانی، از خانه‌اش مسابقات را دنبال می‌کند. او تقریبا دو سال است که در اعتراض به تبعیض‌های موجود در فدراسیون فوتبال این کشور، بازی برای تیم ملی نروژ را تحریم کرده است. او گفته تا وقتی تلاش شفافی برای برابر شدن اوضاع بین تیم مردان و زنان را مشاهده نکند، به تیم ملی بر نمی‌گردد. نروژ در تاریخ جام‌جهانی مردان هرگز قهرمان نشده اما تیم زنانش در سال ۱۹۹۵ موفق به بردن جام جهانی شده و همین اوضاع را جالب می‌کند. او هم یکی از کسانی است که می‌گوید موضوع تبعیض در فوتبال زنان پول نیست: «مهم شرایط و میزان احترامی است که ما باید ببینیم. زمین‌هایی که باید داشته باشیم و غذایی که باید بخوریم. درست مثل تیم مردان» او در تیم لیون بازی می‌کند که امسال لیگ قهرمانان زنان اروپا را برد. جایی که به گفته آدا همه چیز مساوی است و کسی هم به درآمد بیشتر تیم مردان اعتراضی ندارد.
کیفیت تماشاگران مهم است نه تعدادشان
زنان ورزشکار حتی در پیشرفته‌ترین کشورها هم فاصله زیادی تا برابری واقعی دارند. حتی در نروژ که جامعه‌ای بسیار لیبرال و مدرن دارد. اما یکی دیگر از وجوه تفاوت فوتبال مردان و زنان بحث تماشاگران داخل ورزشگاه است. امسال فوتبال زنان از همیشه بیشتر خریدار داشته. در هفته‌های پایانی فصل، ورزشگاه آلیانز آرنا یوونتوس برای بازی تیم زنان این باشگاه و فیورنتینا پر شد و همه بلیط‌های بازی به فروش رفت. اما اتفاق اصلی در واندا متروپولیتانو، ورزشگاه اتلیتکو مادرید رخ داد. در جریان بازی تیم زنان اتلتیکو و بارسا، ۶۰ هزار و ۷۳۹ نفر مسابقه را از نزدیک تماشا کردند تا این بازی ساده لیگ تبدیل به پر تماشاگرترین مسابقه فوتبال زنان شود. تونی دوگان انگلیس که برای تیم بارسلونا بازی می‌کند و گل دوم این تیم در جریان پیروزی ۲ بر صفر آبی‌واناری‌ها مقابل اتلتیکو را هم زد، نکته جالبی از این بازی می‌گوید «عکسی از جشن شادی گل من در این بازی وجوددارد که یک مرد انگشتش را به حالت بدی بالا آورده. نمی‌خواهم بگویم این کار خوب است ولی این نشان می‌دهد که آن تماشاگران واقعی بودند. جو ورزشگاه در آن روز عالی بود. در انگلیس هم ممکن است مثلا برای فینال جام حذفی ۳۰ هزار نفر به ورزشگاه بیایند. اما بیشتر صندلی‌ها را بچه‌ها پر کرده‌اند. این برای من قشنگ است اما جو ورزشگاه شور و حال ندارد.»
زنان فوتبالیست حالا می‌دانند که فقط تعداد تماشاچیان نیست که اهمیت دارد و بیشتر از همه جو سکوهاست که آدرنالین خون آنها را بالا می‌برد. اما این شاید تنها تفاوتی در بین فوتبال زنان و مردان باشد که با اعتراض و تحریم درست نشود. فقط فوتبال با کیفیت است که می‌تواند فوتبال‌دوستان واقعی را به ورزشگاه بکشاند. حتی در دنیای فوتبال مردان هم اگر شما بازی ضعیفی ارائه دهید، خبری از تماشاگر نخواهد بود.
این مطلب در شماره ۱۹ خرداد ۱۳۹۸ روزنامه ایران‌ورزشی به چاپ رسیده.
اولین نفری باشید که نظر می دهد.